Krótka historia

Pierwsze zakłady rzemieślnicze rozpoczęły działalność gospodarczą na terenie Gorzowa i okolic już w marcu 1945 r. Były to zakłady zapewniające niezbędne do życia produkty i usługi. Rozpoczęły swoje funkcjonowanie: piekarnie, zakłady rzeźnicko-wędliniarskie, młynarskie, ślusarskie, stolarskie, kowalskie, szewskie i krawieckie.

Rosnąca ilość zakładów doprowadziła do powstawania organizacji rzemieślniczych.

Już w czerwcu powstały pierwsze cechy branżowe: Piekarzy oraz Rzeźników i Wędliniarzy. W lipcu organizują się młynarze tworząc Związek Młynarzy Polskich. A w sierpniu powstają następne cechy: Krawców i Rzemiosł Pokrewnych, Fryzjerów i Perukarzy oraz Szewców i Cholewkarzy.

18 września utworzono Powiatowy Związek Cechów przy ul. Kulomba 45 - obecnie Łokietka. Od tej właśnie daty minęło już 70 lat. Siedemdziesiąt lat, które były po wojnie dla rzemiosła ciężkie, potem okresami pozwalały mieć nadzieję, na rozwój własnych firm.

2 marca 1946 roku odbyło się oficjalne otwarcie i poświęcenie Domu Rzemieślniczego przy ul. Moniuszki 30. W uroczystościach uczestniczył między innymi Minister Informacji i Propagandy oraz Wojewoda Poznański ? byliśmy wówczas w Województwie Poznańskim.

W dniach od 2 do 4 marca gorzowianie mogli oglądać produkty i przedmioty wytworzone przez firmy na zorganizowanej I Wystawie Przemysłu i Rzemiosła.

Trzy miesiące później, w maju odbyło się w Kościele Katedralnym uroczyste poświęcenie i wręczenie sztandaru Cechowi Piekarzy. Rzemiosło dalej się rozwija. Kolejne cechy otrzymują sztandary, tworzą się nowe organizacje. Ale są to czasy centralnego sterowania i zarządzania dekretami. Zarządzeniem Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Zielonej Górze rozwiązano pięć cechów zjednoczonych i 20 grudnia 1950 roku utworzono Cech Rzemiosł Różnych w Gorzowie Wlkp. z terenem działania na miasto Gorzów oraz powiaty: gorzowski, skwierzyński, strzelecko-krajeński. Starszym Cechu został Józef Cieśliński, a Kierownikiem Biura Marian Łabędzki. Został Starszym Cechu, bo z wyborami to jeszcze nie miało nic wspólnego. Dopiero 16 lutego 1956 r. odbyły się pierwsze demokratyczne wybory władz cechowych na Nadzwyczajnym Walnym Zebraniu Cechu Rzemiosł Różnych. Starszym Cechu wówczas został wybrany Lucjan Lepka, Przewodniczącym Komisji Rewizyjnej został Józef Kordecki i wybrano także Sąd Cechowy, a Przewodniczącym został Wiktor Ochnicki.
Pomimo postępującej demokratyzacji i rozluźniania rygorów centralnego podejmowania decyzji, rzemiosło nadal boryka
się z problemami - przede wszystkim z dostępem do surowców i materiałów oraz narzędzi niezbędnych do prowadzenia działalności.

Rzemieślnicy zajmują się nie tylko działalnością zawodową i samorządową w rzemiośle. Organizują różne imprezy kulturalne i sportowe. Włączają się w prace na rzecz swoich miast i wsi, zostają radnymi Rad Narodowych potem rad w nowych samorządach, są wybierani na ławników sądowych. W 1980 r. Posłem Sejmu Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z listy Stronnictwa Demokratycznego zostaje Zdzisław Jusis, a w 1991 r. nasz Kolega Józef Hermanowicz z listy Chrześcijańskiej Demokracji zostaje Posłem Sejmu Rzeczpospolitej Polski.

Rzemiosło zajmuje się także szkoleniem uczniów. Spod opieki mistrzów wychodzą dobrze wyszkoleni czeladnicy, niejednokrotnie zakładający własne firmy. Wielu gorzowskich uczniów startuje w różnych konkursach zdobywając zaszczytne miejsca w województwie i kraju.

Wróćmy jednak jeszcze do osób, o których warto wspomnieć. 
Najdłużej Starszym Cechu był Piotr Sempowicz - 14 lat. Za jego kadencji podjęto decyzję o przejęciu i przystosowaniu obecnego tu obiektu na Dom Rzemiosła. 18 kwietnia 1986 r. odbyło się uroczyste otwarcie Domu Rzemiosła - tu gdzie się obecnie znajdujemy przy ul. Obotryckiej 8. Do końca listopada 2011 roku obiektem tym zarządzał, oczywiście w imieniu Zarządu, dyrektor Biura Cechu - Bogdan Olejniczak, był on też najdłużej urzędującym dyrektorem, bo aż przez 26 lat.
Historia rzemiosła to także spółdzielczość. W listopadzie 1947 r. Powstaje Pomocnicza Spółdzielnia Członków Powiatowego Związku Cechów. Po przekształceniach i zmianach nazwy do dzisiaj funkcjonuje - od 14 listopada 1987 r. jako Spółdzielnia Rzemieślnicza "Progres".

Rzemieślnicy z województwa gorzowskiego doszli do wniosku, że do Zielonej Góry jest trochę za daleko i 24 czerwca 1989 r. utworzona została Izba Rzemieślnicza w Gorzowie Wlkp. Przewodniczącym Rady Izby został wybrany Edmund Papciak, a Prezesem Zarządu Feliks Witkowski, który przedtem był od 1 lipca 1975 r. Pełnomocnikiem Urzędu Izby Rzemieślniczej w Zielonej Górze, a jeszcze prędzej był dyrektorem gorzowskiego Biura Cechu.

W ostatnich latach bardzo modne są rządy kobiet, dla tego też poświęcę parę słów naszym paniom. W pierwszych latach działalności cechów na terenie gorzowskim nie znaleziono wzmianek o aktywności kobiet w organach samorządu. Przełomowa jest data 24 kwietnia 1971 r., kiedy to na Członka Sądu Cechowego zostaje wybrana Irena Falkowska. Od tego czasu już prawie systematycznie kobiety były wybierane. Po raz pierwszy do Zarządu wybrana została Teresa Kulikowska 27 czerwca 1977 r. Największy sukces kobiety osiągają w 2011 roku - po raz pierwszy Starszym Cechu zostaje Bożena Cichocka. Na tym nie koniec. 1 grudnia 2011 roku Dyrektorem Biura Cechu zostaje Jadwiga Lipińska. Obecnie na 15 osób w organach Cechu wybranych zostało 7 pań. Jeśli doliczymy dyrektorkę, to mamy osiem kobiet i ośmiu mężczyzn odpowiedzialnych za zarządzanie gorzowskim cechem. A jeśli już mowa o paniach to nie można pominąć jeszcze jednej osoby, którą starsze pokolenie wspomina z wielkim szacunkiem i uznaniem. Mowa tu oczywiście o Pani Wandzie Janowicz, która w tamtych czasach pełniąc obowiązki zastępcy dyrektora, pracowała sprawniej od komputera, udzielając nie jednemu rzemieślnikowi wielu porad w sprawach podatkowych i innych związanych z prowadzeniem działalności rzemieślniczej.

Wszystkich osób zasłużonych dla rzemiosła, ani wszystkich ważnych wydarzeń w ciągu tego siedemdziesięciolecia nie sposób jest wymienić w trakcie dzisiejszego spotkania, więc zapraszam do odwiedzania naszej strony internetowej gorzowskiego cechu. Tam będzie można znaleźć znacznie więcej danych z historii a także obejrzeć zdjęcia z niektórych imprez i uroczystości.

Gorzów Wlkp., 17.10.2015 r.